Dlaczego radca prawny

Często ludzie zadają mi pytanie: Czym tak właściwie zajmuje się radca prawny? Czy może reprezentować w sądzie? Jakie ma uprawienia?

Aby dobrze odpowiedzieć na to pytanie, wskażę dlaczego wybrałam ten właśnie zawód spośród wszystkich prawniczych zawodów, które miałam do wyboru. Nigdy nie bałam się wyzwań, po zakończonych studiach na kierunku Prawo zrealizowanych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, zdecydowałam się zdać egzamin na aplikację radcowską, która w obejmuje aż 8 trudnych egzaminów z różnych dziedzin prawa. Aplikacja ta była moim wyborem, z uwagi na fakt, iż moim zdaniem niezwykle szeroko przygotowuje do wykonywania zawodu. Podczas aplikacji, miałam obowiązek uczestniczyć w wielu praktykach w sądach, w kancelariach oraz podmiotach sektora publicznego. Jednocześnie w każdym tygodniu jeden cały dzień przeznaczony był na wykłady i szkolenia, które przygotowywały do wykonywania zawodu. Podczas aplikacji, miałam również wyznaczonego Patrona, który prowadził mnie i uczył zawodu od strony praktycznej, pokazując jak należy u wykonywać zawód, aby nieść pomoc prawną na najwyższym poziomie. Po okresie 3 letniego szkolenia, aby zostać radcą prawnym musiałam zdać egzamin państwowy, który odbywa się tylko jeden raz w roku i trwa przez 4 dni z rzędu od 6 do 8 godzin w każdym dniu. Egzamin ten składa się z 5 części i polega na rozwiązaniu zadań z zakresu prawa karnego, cywilnego lub rodzinnego, gospodarczego, administracyjnego i zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki.

Dopiero zdanie egzaminu i złożenie ślubowania oraz wpis na listę radców prawnych, uprawnił mnie do posługiwania się tytułem radcy prawnego. Zatem przyjąć należy w dużym uproszczeniu, iż radca prawny to wyspecjalizowany prawnik, który po spełnieniu surowych wymogów ustawowych, świadczy pomoc prawną w oparciu o przepisy powszechnie obowiązującego prawa, a w szczególności ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych oraz w oparciu o Kodeks Etyki Radcy Prawnego.

Teraz kilka słów o samym zawodzie radcy prawnego i jego wykonywaniu.

Zawód radcy prawnego jest zawodem zaufania publicznego, funkcjonującym w oparciu o ustawę z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych oraz uchwalony Kodeks Etyki Radcy Prawnego. Wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej. Świadczenie pomocy prawnej przez radcę prawnego polega w szczególności na:

• udzielaniu porad i konsultacji prawnych;
• sporządzaniu opinii prawnych;
• opracowywaniu projektów aktów prawnych;
• pisaniu pism w postępowaniu przed sądami lub właściwymi organami (pism przygotowawczych, pozwów, apelacji, wniosków i innych);
• występowaniu przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy, włączając w to również występowanie przed Sądem Najwyższym, Trybunałem Konstytucyjnym, Naczelnym Sądem Administracyjnym, Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.

Mając powyższe na uwadze, wskazać również należy, iż brak jest jakichkolwiek ograniczeń co do podmiotów, na których rzecz radca prawny może świadczyć pomoc prawną.

Radcowie prawni mogą wykonywać zawód w kancelarii radcy prawnego, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo – akcyjnej oraz w formie umowy o pracę.

Można powiedzieć, iż zawód adwokata jest najbardziej zbliżony rodzajowo do zawodu radcy prawnego spośród wszystkich zawodów prawniczych (np. sędzia, prokurator). W zakresie uprawnień radcowie prawni i adwokaci nie różnią się od siebie, poza szerszym uprawnieniem radców prawnych w zakresie możliwości wykonywania zawodu na podstawie umowy o pracę ( i tylko w tym wypadku radca prawny nie może występować w charakterze obrońcy w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe, chyba że stosunek pracy wynika z pracy o charakterze pracownika naukowego lub naukowo-dydaktycznego, w każdym innym przypadku radca prawny może być obrońcą w sprawach karnych).

Dlaczego radca prawny?

Dlatego, iż radcowie prawni są zobowiązani do przestrzegania zasad etyki zawodowej, w tym uchwalonego przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, którego normy regulują podstawowe wartości zawodu, między innymi niezależność, tajemnicę zawodową, unikanie konfliktu interesów, kwestię ochrony godności zawodu w życiu zawodowym, publicznym i prywatnym oraz lojalności wobec klientów. Zasady etyki radcy prawnego regulują też kwestie informowania o wykonywaniu zawodu, stosunku do sądów, urzędów państwowych, samorządu jego członków.

Co to w praktyce oznacza? Radca prawny za złamanie zasad etycznych ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną przed samorządem, do którego należy. Radcowie prawni i aplikanci radcowscy odpowiadają dyscyplinarnie za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu, bądź za naruszenie obowiązków zawodowych.

Możliwe są również pozaaplikacyjne ścieżki dojścia do zawodu radcy prawnego, tj. poprzez zdanie egzaminu radcowskiego bez uprzedniego odbycia aplikacji radcowskiej, albo nawet bez konieczności zdawania egzaminu radcowskiego. Ze ścieżek tych mogą skorzystać pod wskazanymi w ustawie warunkami osoby, które wykonywały inny zawód prawniczy (adwokat, sędzia), posiadają praktykę w wykonywaniu czynności związanych ze świadczeniem pomocy prawnej, zdały egzamin uprawniający do wykonywania innego zawodu prawniczego lub posiadają określony stopień czy tytuł naukowy.

Każdy radca prawny i aplikant jest członkiem samorządu zawodowego i jest to przynależność obowiązkowa. Aktualnie jestem wpisana na listę radców prawnych prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Katowicach. Mój numer wpisu to KT-4078.

Samorząd ma niezwykle istotne zadanie, ma on bowiem zapewniać warunki do wykonywania zadań radców prawnych określonych w ustawie, reprezentować radców prawnych i aplikantów oraz chronić ich interesy zawodowe. Rolą samorządu jest również współdziałanie w kształtowaniu i stosowaniu prawa, przygotowywanie aplikantów do należytego wykonywania zawodu radcy prawnego oraz realizowanie zadań z zakresu doskonalenia zawodowego radców prawnych i nadzorowanie należytego wykonywania zawodu przez radców prawnych.

Wszystkie powyższe wymogi ustawowe oraz nałożone na radców prawnych w kodeksie etyki radców prawnych powodują, iż pomoc świadczona przez radców prawnych jest na wysokim poziomie. To dlatego wybrałam dla siebie właśnie ten zawód zaufania publicznego.